БАТАЛАСУ ҚАЗАҚ ҚОҒАМЫН ҚАЛЫПТАСТЫРУ ТЕТІГІ РЕТІНДЕ
DOI:
https://doi.org/10.61572/Кілт сөздер:
баталасу, бата, қазақ қоғамы, ұлт қалыптастыру, рулық ұйым, әлеуметтік құрылым, генеалогия, Қазақ хандығы, туыстық жүйе, этникалық интеграцияАңдатпа
Мақалада «баталасу» институтының қазақ қоғамындағы ұлт қалыптастырудың негізгі механизмі ретіндегі рөлі зерттеледі. Автор «баталасуды» Қазақ хандығының құрылуынан бастап қазақ қоғамының әкімшілік-аумақтық және саяси құрылымдарын нығайту үшін қолданылған ант беру және батаның формасы ретінде қарастырады. Мәселенің тарихнамасы талданып, қазақтардың әлеуметтік ұйымдасуын зерттеудегі революцияға дейінгі, кеңестік және қазіргі заманғы тәсілдер салыстырылады. Генеалогиялық байланыстарға, туыстық жүйеге және әр түрлі ру-тайпаларды біртұтас этникалық қауымдастыққа біріктірудегі «баталасудың» рөліне ерекше назар аударылады. Ауызша дәстүр мен тарихи дереккөздерден мысалдар келтіріліп, «баталасудың» түрлі контексттерде—тайпааралық қатынастардан бастап қазақ этносына басқа этникалық топтарды қосуға дейінгі тәжірибесі көрсетіледі. Автор «баталасудың» қазақ ұлтының қалыптасуында негізгі рөл атқарғанын және қазіргі қоғамда маңызды әлеуметтік институт болып қала беретінін тұжырымдайды.
